AD – Henrique maakt niet bepaald dieren om mee te knuffelen
Henrique van Putten exposeert in Galerie Van Slagmaat. © Rianne den Balvert
UIT & THUIS Het lijkt een gezellige beestenboel bij Galerie Van Slagmaat in Woerden tijdens de expositie van werken van de Goudse Henrique van Putten. Maar schijn bedriegt, want de dieren hebben allemaal een keerzijde, eentje die mensen af lijkt te schrikken.
Want wie dichterbij komt, ziet wrange situaties, stikkende eenden, door katten overmeesterde muisjes en een zwaan waarvan het lijkt dat deze stervende is. Het dier ligt ondersteboven met haar koppie op de grond. Een grijze muis klemt zich stevig vast aan de stijve zwanennek. Is het beestje dood? Of ligt ze te slapen? Antwoorden blijven uit.
Ook de achttien andere werken van Henrique van Putten waarin dieren een hoofdrol spelen roepen vragen op. Van Putten laat met haar werk, geïnspireerd door fabels, haar licht schijnen op hoe mensen met elkaar omgaan. ,,Soms willen mensen het uitnodigende textiel aanraken, maar als ze de nare kanten van mijn beelden zien, deinzen ze toch best vaak terug”, vertelt Henrique van Putten.
In haar atelier in Gouda werkt de 42-jarige kunstenares aan meerdere kunstwerken tegelijkertijd, met een eigen beeld van de wereld in haar hoofd. Vaak probeert ze opvallende, nieuwe details toe te voegen, en laat ze de dieren met elkaar spelen, dansen of vermoorden.
Al twintig jaar is Van Putten kunstenares; ze volgde de kunstacademie aan de Constantijn Huygens Academie, het huidige Artez Zwolle. Ze groeide op tussen de weilanden van het kleine dorp Nijkerkerveen en leerde als kind van haar oma de liefde voor textiel.
Eenmaal aan de academie stond ze met een kwast in de handen, maar er kwam niets op het doek. ,,Ik kreeg van mijn oude omaatje een zak met stoffen en patronen en ben er direct mee aan de slag gegaan. Daarna heb ik nooit meer een kwast aangeraakt.”
Soms willen mensen het uitnodigende textiel aanraken, maar als ze de nare kanten van mijn beelden zien, deinzen ze toch vaak terug
Maakproces
Naast textiel werkt Van Putten sinds een aantal jaar ook met andere materialen, zoals purschuim en keramieken beeldjes. Indien nodig kleedt ze zo’n keramieken poes aan met een breiwerk en steekt het in de hens om tot een mooi resultaat te komen. ,,Het maakproces is voor mij heel belangrijk. Ik zie tijdens het maken pas hoe het uiteindelijk wordt.”
Het werk van Van Putten begint met een idee, vaak opgespoord via plaatjes van dieren op het internet. ‘Ik wil een aapje maken’, besluit ze dan, maar hoe het aapje er uiteindelijk uitziet? Dat weet ze pas op het einde. ,,Ik zie wel wat het gaat worden.”
De beelden naadloos afwerken, dat doet ze ook niet meer. ,,Ik speld soms ook iets grofweg in elkaar, daardoor kan het ook nog veranderen. Ik ben erg kritisch, maar tegenwoordig weet ik beter en eerder of een werk al af is.’’
Haar perfectionisme heeft ze, zegt ze, tegenwoordig goed onder controle. Ze kan het beeldje nu makkelijker loslaten. ,,Kijk maar naar dat hondje, daar bovenin.”
Een wit beeldje van een kleine boxer hangt tegen de muur, het kopje van het dier is ‘ingepakt’ met zwarte stof. De spelden zitten er nog omheen. ,,Met spelden heeft het meer zeggingskracht, alsof het nog niet helemaal af is.”
Met haar fabeldieren wil Henrique van Putten een symbolisch verhaal vertellen. ,,Ik heb thuis nog een mooi groot boek met fabels, over dieren die de mensen een spiegel voorhouden. Over een wolf en een lammetje, en hoe loopt dat af? Dat kun je wel raden. De wolf vreet zo’n beestje op. Het gaat over de keuzes die we maken. Het leven is soms hard. Maar velen willen, mede door social media, zichzelf en anderen graag een perfect plaatje voorhouden. Mijn werk laat andere dingen zien, ook de barsten in het bestaan. Als we zelf die nare zaken ook toelaten, kan het iets moois opleveren. Soms moet je door iets heftigs heen om tot iets beters te komen. Dat kan ook in een relatie zo werken. We zijn het niet meer zo gewend om te lijden, om ergens doorheen te gaan, we switchen liever, zo lijkt het.”
Met haar kinderen (7) en (3) kan ze heel wat fantaseren over de dieren en wat er gebeurt in de beelden die ze maakt. ,,Kinderen zijn zo geweldig, ze zien dingen veel sneller. Volwassenen hebben bagage, die zit in de weg.”
Nieuwe wereld
Van Putten is christen en gelooft in een nieuwe wereld. ,,Ik denk in contrasten. Het contrast tussen hemel en aarde vind ik behoorlijk groot. Eigenlijk ligt het dichter bij elkaar in het gewone dagelijks leven: al het goede wat je hebt kan zomaar ineens veranderen in iets ondraaglijks (en andersom). De contrasten in het leven, wisselen elkaar in razend tempo af en daar moeten we maar mee dealen.”
,,Dit is ook heel goed te zien in de dierenwereld. Wat mooi is dat het in de dierenwereld een soort van luchtige vanzelfsprekendheid is: het gaat zoals het gaat. Dat maakt het minder zwaar als je het vergelijkt met het mensenleven. En dat vind ik fijn. Mijn werk moet niet een loodzwaar blok worden. Bijvoorbeeld: een vos die liefdevol zorgt voor haar jongen, maar tegelijkertijd op jacht gaat en andere dieren doodt en als de jongen groot genoeg zijn ze aan hun lot overlaat. Een prachtig roofvogeljong dat al het eten opeist van ouders en zijn verzwakte broertje uit het nest gooit.”
Wrang of niet, het is maar net hoe je het bekijkt, legt Van Putten uit in Galerie Van Slagmaat. Een aapje met een gouden handschoen houdt een eend vast, net onder het kopje. Het lijkt alsof het aapje met een vileine moord bezig is. ,,Maar het kan ook zijn dat het aapje het diertje redt. Het is maar net wat je er zelf in ziet.’’