AD – mei 2024

TextielPlus herfst 2023

WAS GETEKEND…  DE FABELDIEREN VAN HENRIQUE VAN PUTTEN

JULI 28, 2023 / Sandra Mackus

In het Natuurhistorisch Museum Rotterdam is op dit moment de tentoonstelling ‘Het blinde vertrouwen’ van Henrique van Putten te zien. Een tijdje geleden mocht ik haar voor het magazine Textiel Plus interviewen. (1) Omdat ik naast haar prachtige sculpturen in 3D gefascineerd werd door haar aquarellen op papier, wijd ik deze blog volledig aan haar tekeningen.

In de tentoonstelling in Rotterdam worden de tekeningen niet als aparte werken getoond, maar hangen ze her en der tussen de driedimensionale fabeldieren. Een logische keuze, aangezien er direct een gelijkenis opvalt tussen de gele hond- / aapachtige dieren op papier en in stof. Het lijkt alsof Van Putten details uit haar eigen sculpturen op papier heeft gezet, alhoewel de tekeningen niet direct herleidbaar zijn. Waar haar ruimtelijke werken vaak felle kleuren hebben en zacht ogen, hebben haar aquarellen iets groezeligs in zich. Het kleurgebruik is ietwat onzuiver en de vlekken – die rondom de dieren zijn weergegeven – blijven ondefinieerbare, abstracte vormen. Er ontstaat daardoor een spanning in de werken waar je niet direct je vinger op kunt leggen.

Diezelfde spanning zit ook in haar ruimtelijk werk, waarbij haar fabeldieren de struggles van ons menselijk bestaan uitbeelden. Terwijl de kunstenaar voor haar sculpturen tactiele en aaibare materialen gebruikt om de hardheid van haar onderwerpen letterlijk te verzachten, moet ze met aquarel naar andere oplossingen grijpen om diezelfde dialoog op te zoeken. In het werk You’re shaking like you’ve never done before (2022) is een hondachtige figuur in het gras te zien. Doordat de poten, de oren en de tong als losse onderdelen aan het hoofd en lijf lijken te zijn bevestigd, doet de figuur aan een zacht, pluchen dier denken. Toch lijkt deze hond allesbehalve aaibaar. Het dier steekt zijn tong uit en lijkt ergens van te walgen. Daarnaast roepen de onzuivere kleuren van het gras en de huid van het dier een unheimisch gevoel op, waardoor je er automatisch afstand van neemt.

Terwijl de ruimtelijke fabeldieren van Van Putten zich meestal aan een of meerdere dieren vastklampen, tonen haar tekeningen ook geregeld geïsoleerde dieren, die met hun handen en voeten in de leegte grijpen. Daar lijken ze tevergeefs naar houvast te zoeken. Zo lijken de handjes van bovenstaand figuur zich in het luchtledige nog ergens aan vast te proberen klampen, terwijl zijn voetjes zich in datzelfde niets proberen af te zetten. Aantrekken en afstoten – een spel dat Van Putten ook in haar ruimtelijke werken toont – krijgt in deze geïsoleerde werken een andere betekenis. De groezelige dieren hebben iets hulpeloos in zich. En het spel van aantrekken en afstoten lijkt veeleer in de interactie met de beschouwer plaats te vinden en niet, zoals bij het ruimtelijke werk, tussen de dieren onderling. Enerzijds wil je als beschouwer het hulpeloze dier helpen, maar anderzijds zorgt – zoals reeds aangegeven – het unheimische gevoel voor afstand.

Naast dat Van Putten in haar werk kaders aanbiedt, laat ze ook ruimte open voor de verbeelding van de kijker. Zo heeft ze over de muren van de tentoonstellingsruimte een lijn getekend, waarmee ze een horizon aangeeft en de suggestie van land en lucht oproept als context voor haar figuren. Ze specificeert deze context verder niet, maar laat deze open voor de beschouwer. Ook in haar tekeningen op papier speelt ze voorzichtig met begrenzingen. Hoewel ze enerzijds haar dieren vaak met sterke contouren opzet, kiest ze ervoor om de context, alsook de invulling van de lichamen, met vlekken en wassingen aan te brengen. Het is als een verhaal waarbij je weet wie de hoofdrolspelers zijn, maar waarbij je als lezer vrij wordt gelaten om de rest in te vullen.

De tentoonstelling Het blinde vertrouwen is nog t/m 22 oktober te zien in het Natuurhistorisch Museum Rotterdam

(1) Het artikel over de driedimensionale werken van Henrique van Putten in TxP zal in het najaar worden uitgebracht.